 Zbiór, suszenie i przechowywanie ziół
Własności lecznicze w roślinach nie zawsze występują w pełni swej siły, lecz w pewnych momentach wzrostu słabną lub się wzmagają. Naturalnie, do leczniczych celów powinniśmy zbierać daną część rośliny w tym czasie, kiedy ona po siada największą wartość. Ogólnie biorąc, można dla zbioru ziół przyjąć następujące zasady:
Zbiór korzeni roślin
Korzenie zbiera się w czasie spoczynku rośliny, więc przed zimą i na wiosnę, do okresu, kiedy zaczną wychodzić liście. W korzeniu bylin skupia się na zimę całe życie rośliny i zapasy, jakie ona sobie nagromadziła przez cale lato, więc rzecz naturalna, że w tej porze korzeń posiada najwięcej siły leczniczej. Korzenie, po wyjęciu z ziemi, powinny być dokładnie wymyte, lecz szybko, aby nieinokly, następnie można je zaraz drobno pokrajać i wysuszyć. Nie robi to żadnej różnicy, czy suszenie odbywać się będzie w cieniu, czy na słońcu. Jesienią suszenie korzeni idzie opornie, praktycznie jest zatem zbierać je wcześnie, na wiosnę. Niektóre korzenie, jak np. żywokost, po umyciu pozostawia się w całości, rozpościerając w przewiewnym miejscu, a dopiero gdy zupełnie zwiędną (utracą co najmniej połowę wilgoci), mogą być pokrajane i dosuszone. Kto chciałby do suszenia korzeni zastosować sztuczne ciepło (na suszarni), to korzenie bez zapachu podsuszać należy w 35°C a dosuszać w 40° C;
Korzenie aromatyczne — podsuszać w + 30° C, a dosuszać w 35° C
Zbiór kory roślin
Korę zbierać należy tylko na wiosnę, gdy drzewa i krzewy puszczają soki, czyli dostają miazgi. Zdjęta kora powinna być wysuszona szybko albo w dobrze przewiewnym miejscu, albo wprost na otwartym powietrzu, z tą jednak ostrożnością, aby nie spleśniała lub zgniła i aby jej nie zmoczył deszcz.
Pączki (topolowe, brzozowe) przed pęknięciem i wypuszczeniem liści nabierają lepkości i aromatu i w tedy powinny być zbierane; z chwilą bowiem, kiedy zdążą się otworzyć i wypuścić listki, tracą wartość zupełnie . Zbiór wypustek sosnowych trwać może tak długo, póki nie przekroczą długości 4 cm, t. j. posiadają łuskę jeszcze dostatecznie przylegającą. Pączki suszyć można na otwartym powietrzu, lecz chronić je należy od zmoczenia.
Zbiór liści
Liście zbierać należy, gdy zupełnie dojrzeją, co określa się mniej więcej kwitnieniem rośliny. Zbyt stare liście lub zaczynające się psuć tracą wartość zupełnie. Niektóre liście, np. brzozowe, zbiera się bardzo młode, niedorosłe, miękkie i lepkie, posiadające jeszcze na powierzchni lepką żywicę. Suszyć liście można tylko w cieniu; w sztucznym cieple — w temperaturze -f- 30° do 35° C. Liść dopiero w tedy jest suchy, kiedy jego ogonek i nerw środkowy lamią się przy nagięciu, sama bowiem blaszka liściowa wysycha szybko i kruszy się, gdy ogonek i nerwy są jeszcze mokre aromatyczne suszyć należy tylko w naturalnym cieple.
Ziele – co to jest
Ziele, to znaczy cała roślina, zatem łodygi, liście i kwiaty (a niekiedy razem i korzenie, jak: eiemiernik zielony i krzyżownica gorzka), zbierać się powinno w czasie kwitnienia, właściwie w okresie, gdy się ono rozpoczyna. Suszyć należy zawsze w cieniu; w sztucznym cieple, w temperaturze takiej, jak liście.
Kwiaty w zielarstwie – zbiór
Kwiaty. Rozróżnić tutaj należy: kwiaty zbiorowe albo kwialogłówki, np. rumianek, wrotycz, gdzie na wspólnym dnie kwiatow znajduje się mnóstwo drobnych, zwartych kwiatków;
kwiaty całe obrywane z szypułką i kielichem , np. malwa czarna, ślaz, ostróżka zbożowa; kwiatostany z przykwiatkiem , jak lipa; korony kwiatowe wyskubane z kielicha, np. dziewanna, jasnota; płatki kwiatowe, np. nagietek . Wszystko to, pod ogólną nazwą kwiatów , zbierać należy zaraz po rozkwitnięciu, nie czekając przekwitania, gdyż wtedy kwiat całkowicie utraca swą wartość. Bez czarny suszenia w słońcu bezwzględnie nie znosi, gdyż zaraz czernieje, dziewannę i rumianek można suszyć na słońcu, pozostałe najlepiej w cieniu.
Nasiona i owoce – zbieranie i suszenie
Nasiona i owoce suche, np. gorczyca, babka piaskowa, kozieradka (nasiona) i koper włoski, karolek, kolender, gałucha wodna, anyż (owoce suche), należy sprzątać już na dojrzeniu, lecz w ilgotne (aby się nie osypały), dosuszać i dopiero omłócać, po omłóceniu zaś pozostawić jeszcze jakiś czas rozłożone cienką warstwą w miejscu suchem i przewiewnym , aż utracą resztę wilgoci; w tedy dopiero mogą być zsypywane do worków .
Owoce soczyste, jak: róży polnej, szaklaku, maliny, poziomki, czernice i t. p. suszyć trzeba w piecach albo na suszarniach w temperaturze t 35° do 45° C.
Po wysuszeniu trzymać w workach płóciennych, zawieszonych w przewiewnym i suchym miejscu. W ogóle wszystko można zbierać tylko w czasie pogodnym, suchym i po obeschnięciu rosy. Uważać również trzeba, aby zebrane zioła nie zagrzały się, zanim zostaną rozpostarte do suszenia.
Dosuszać należy wszystko dokładnie, gdyż zioła źle dosuszone tęchną w przechowaniu, często nawet pleśnieją i zatracają własności lecznicze .
Im dana część rośliny przy suszeniu mniej zmieni zabarwienie pierwotne, tern więcej zachowa swych własności leczniczych . Wyjątek stanowią tutaj ślazik leśny i mak polny, po ususzeniu zmieniając kolor na fioletowy .
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
